สุริยุปราคา 1 สิงหาคม 2551

"สุริยุปราคา" วันที่ 1 สิงหานี้ หลายที่เห็นเต็มดวง แต่ของไทยเห็นได้บางส่วน ในยามพระอาทิตย์กำลังลา กูรูดาราศาสตร์ชี้ "หมอผีเขมร" ทำคุณไสยในวัน "สุริยุปราคา" ไม่มีผลอะไร เป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติที่ดวงจันทร์คั่นกลางระหว่างโลกและดวงอาทิตย์ ทำให้เงาทาบลงบนโลก ระบุพิธีกรรมดังกล่าวเป็นความเชื่อส่วนบุคคลซึ่งวิทยาศาสตร์อธิบายไม่ได้ แต่วิทยาศาสตร์อธิบายปรากฏการณ์ได้

ในวันที่ 1 ส.ค.51 หลายพื้นที่ทั่วโลก มีโอกาสเห็นปรากฏการณ์สุริยุปราคาเต็มดวง อาทิ แคนาดา กรีนแลนด์ มหาสมุทรอาร์กติก รัสเซีย มองโกเลีย และตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศจีน แต่สำหรับประเทศไทย จะเห็นเป็นปรากฏการณ์สุริยุปราคาบางส่วนเท่านั้น โดยสัดส่วนที่ดวงอาทิตย์ถูกดวงจันทร์บังจะแตกต่างกันไปในแต่ละพื้นที่ของไทย และปรากฏการณ์เริ่มเกิดขึ้นในช่วงเย็น ที่ตะวันใกล้ลับขอบฟ้า ดังนั้นเราคนไทยจึงไม่ได้เห็นช่วงที่ดวงจันทร์บังดวงอาทิตย์เต็มที่

จากข้อมูลในเว็บไซต์ของสมาคมดาราศาสตร์ไทยที่เสนอโดยนายวรเชษฐ์ บุญปลอด แสดงการเกิดสุริยุปราคาบางส่วนในแต่ละพื้นที่ของไทย สำหรับกรุงเทพฯ ปรากฏการณ์จะเริ่มขึ้นเวลา 18.02 น. นครราชสีมาเริ่มเวลา 18.12 น. เชียงใหม่เริ่มเวลา 17.54 น. และสงขลาเริ่มเวลา 18.14 น. โดยพื้นที่ทางภาคเหนือจะเห็นดวงอาทิตย์ถูกบังมากกว่าภาคอื่นๆ

สำหรับผู้ต้องการตรวจสอบเวลาเกิดปรากฏการณ์สุริยุปราคาในพื้นที่อื่นๆ ตรวจสอบได้ที่
http://thaiastro.nectec.or.th/skyevnt/eclipses/200808tse-table.html

โดยปกติห้ามดูสุริยุปราคาบางส่วนด้วยตาเปล่าแต่เนื่องจากปรากฏการณ์ครั้งนี้เกิดใกล้ขอบฟ้ามาก นายวรเชษฐ์จึงระบุในเว็บไซต์สมาคมดาราศาสตร์ว่า สามารถดูปรากฏการณ์ด้วยตาเปล่าในระยะเวลาสั้นๆ ได้ครั้งละ 2-3 วินาที เมื่อดวงอาทิตย์ใกล้แตะขอบฟ้า

ทั้งนี้เขาได้เสนอวิธีดูที่ปลอดภัย คือต้องใช้แผ่นกรองแสงที่ออกแบบมาโดยเฉพาะ หรือดูทางอ้อมโดยให้แสงผ่านกล้องสองตา หรือกล้องโทรทรรศน์ แล้วใช้ฉากรับภาพเพื่อดูปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้น หรืออีกวิธีคือตัดกระดาษเป็นรูปสี่เหลี่ยมจตุรัสขนาด 1 เซนติเมตรแล้วทาบติดกับกระจกเงา จากนั้นใช้กระจกดังกล่าวสะท้อนแสงอาทิตย์ให้ไปตกที่ผนังสีอ่อนหรือฉากรับสีขาว จะได้ภาพสะท้อนของดวงอาทิตย์บนฉาดังกล่าว

อย่างไรก็ดีแม้สุริยุปราคาจะเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติ แต่ก็มีกระแสข่าวว่า หมอไสยศาสตร์กัมพูชาเตรียมทำพิธีกระทำพิธีกดดวงเมืองประเทศไทยใจกลางปราสาทพระวิหาร ในวันดังกล่าวตามความเชื่อทางโหราศาสตร์ ที่ถือเป็นวันอาถรรพ์และตรงกับวันพระในแรม 15 ค่ำ เดือน 8 ผู้จัดการวิทยาศาสตร์จึงได้สอบถามความเห็น ต่อเรื่องนี้จากผู้เชี่ยวชาญในแวดวงดาราศาสตร์

อาจารย์นิพนธ์ ทรายเพชร ราชบัณฑิตดาราศาสตร์กล่าวกับผู้จัดการวิทยาศาสตร์ว่า สุริยุปราคาเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติ ที่เกิดเป็นประจำเมื่อดวงจันทร์มาอยู่ระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์ เป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติที่ว่าไปแล้วก็มีอิทธิพลต่อโลกน้อยมาก

เมื่อก่อนคนไม่เข้าใจว่าคืออะไรก็บอกว่ายักษ์มากัดกินดวงอาทิตย์เป็น "ราหู" ซึ่งจริงๆ ไม่มี แต่ที่มีจริงๆ คือดวงจันทร์ไม่มีแสงในตัวเอง ดวงอาทิตย์มีแสงในตัวเอง เมื่อดวงจันทร์มาอยู่ระหว่างโลกกับดวงจันทร์ เงาที่พาดมาหากเป็นเงามืดก็เกิดสุริยุปราคาเต็มดวง หากเป็นเงามัวก็เกิดสุริยุปราคาบางส่วน

"สุริยุปราคาไม่มีอิทธิพลต่อโลกเลย แต่ที่คนกลัวเพราะปกติเห็นดวงอาทิตย์อยู่เป็นประจำ เมื่อดวงอาทิตย์มืดลงก็กลัว คนเรากลัวความเปลี่ยนแปลงที่อธิบายไม่ได้ ยิ่งสุริยุปราคาคนเราเห็นว่าแปลกก็คิดไปต่างๆ นานา สมัยก่อนคิดว่าเป็นเรื่องไม่ดี เพราะว่าแสงอาทิตย์ซึ่งให้ความสว่างถือเป็นสิ่งดี เมื่อมีสิ่งทำให้ส่องมาไม่ถึงก็ถือเป็นเรื่องไม่ดี คุณไสยก็เป็นสิ่งไม่ดี แต่ถ้าเราบำเพ็ญภาวนา ถือศีล ทำจิตให้เข้มแข็ง สิ่งไม่ดีก็ทำอะไรไม่ได้ แต่ยิ่งเชื่อก็ยิ่งกลัว" ราชบัณฑิตดาราศาสตร์กล่าว

ทางด้าน รศ.บุญรักษา สุนทรธรรม ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (สดร.) กล่าวว่า คุณไสยเป็นเรื่องความเชื่อของคน เป็นศาสตร์หนึ่งที่อยุ่ในเมืองไทยและมีกลุ่มคนเชื่อถือ แต่ทางวิทยาศาสตร์ไม่สามารถอธิบายได้ สิ่งที่วิทยาศาสตร์สามารถอธิบายได้คือปรากฏการณ์

รศ.บุญรักษาบอกว่า สุริยุปราคาเป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นถึงปีละ 2 ครั้ง ขึ้นอยู่กับว่าจะไปเกิดที่ไหนเท่านั้น ในวันที่ 22 ก.ค.52 ก็จะเกิดสุริยุปราคาบางส่วนที่เมืองไทยอีกครั้ง โดยจะเห็นดวงจันทร์บังดวงอาทิตย์มากถึง 80-90%

ทั้งนี้ สดร.จะได้ร่วมกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ตั้งกล้องดูดาวที่คณะวิทยาศาสตร์สำหรับดูปรากฏการณ์ แต่จริงๆ แล้วปรากฏการณ์นี้สามารถสังเกตได้ทุกที่ในช่วงเวลาใกล้ 18.00 น. ซึ่งช่วงที่ดวงอาทิตย์ใกล้ลับขอบฟ้า ก็อาจจะมองปรากฏการณ์ด้วยตาเปล่าได้ในระยะเวลาสั้นๆ เพราะแสงอาทิตย์เบาบางลงมากแล้ว แต่ถ้าช่วงที่ฟ้าใสอยู่ก็ต้องใช้แผ่นกรองแสง หรืออีกวิธีอาจใช้กล้องสองตาหรือกล้องดูดาวรับแสงแล้วให้ตกลงบนฉากก็นับเป็นวิธีที่ปลอดภัย

ส่วนนายอารี สวัสดี อุปยานกสมาคมดาราศาสตร์ไทยให้ความเห็นกับผู้จัดการวิทยาศาสตร์ว่า ไม่มีอะไร ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเป็นเรื่องธรรมชาติ เรื่องปกติ ทำใจให้สบาย ทางดาราศาสตร์นั้นสุริยุปราคาเป็นเรื่องที่ต้องเกิดเป็นปกติอยู่แล้ว ซึ่งเหตุการณ์จะเกิดขึ้นไปสิ้นสุดที่ 19.21 น. สำหรับเมืองไทยเห็นตั้งแต่ 16.24 น.ไปจนถึงเวลาที่ตะวันตกดินซึ่งแต่ละพื้นที่ก็จะเห็นไม่เท่ากัน ส่วนหมอผีเขมรนั้นทำอะไรไม่ได้ ความดีก็คือความดี ความจริงก็คือความจริง.